Objectnummer: BBDB 2

Objectnaam: De Grote Gaper

Kunstenaar: Ernst Hazenbroek

Vervaardigingsjaar: 2017, beeld vervangt eerdere versie uit de jaren 70 van de 20ste eeuw.

Vervaardigingsplaats:

Omschrijving: Gapers kwamen van oudsher voor op de gevel als uithangbord van apotheken in de Lage Landen. De gaper was ook een kwaliteitsaanduiding, zoals tegenwoordig het predikaat ‘Hofleverancier’, een bepaalde status verleend aan de ondernemer. De mond van de gaper staat niet open om te gapen, maar om een medicijn in te nemen. Het verwrongen gelaat is te verklaren doordat het medicijn vies smaakt; bitter in de mond maakt het hart gezond. Het is dan ook vaak een karakterkop met een grimas. Vanaf de Gouden Eeuw komen er steeds meer exotische gapers voor. De gaper, vaak een karakterkop met een tulband, werd het symbool voor de herkomst van de ingrediënten van de medicijnen, het VOC-gebied. Sommige gapers droegen de zotskap met belletjes van de nar. In het Buitenmuseum van het Zuiderzeemuseum in Hoorn is een uitgebreide collectie gapers.

Maar de Grote Gaper op de Dunne Bierkade valt in een aparte categorie. De Grote Gaper draagt een slaapmuts. Geeuwt hij bij het wakker worden? Of slaakt hij net als Edvard Munch een gekwelde schreeuw naar de vele tienduizenden toeristen die hier jaarlijks voorbij komen, per rondvaartboot of te voet in het gevolg van een stadsgids? En die hem op hun beurt aangapen? Of gaapt hij hen na? En hoe zit dat met het prachtige pandje waarop de gaper prijkt? Was hier een apotheek, waar je naast de Oudhollandse snoep ook de vele bittere geneeskundige kruiden en pillen kon halen? 

Het is alles fantasie. De houten Gaper is pas in de 70er jaren van de 20ste eeuw in opdracht van Dhr. Voorhoeve gebeeldhouwd door Ernst Hazenbroek. Deze kunstenaar is bekend om zijn reusachtige beelden uit plaatstaal in Amersfoort en Alpen aan de Rijn, maar ook vanwege het beeld ‘Placebo’ in de Grote Marktstraat. Het beeld past in de traditie van de volkskunst en is een vrolijke knipoog naar het verleden van deze gracht, waar in vroegere tijden een paar deuren verder een drogisterij was te vinden.

Annotatie: Nederlandse niet-industriële gevelbeelden

Afmetingen:

Collectie: Fundatie Voorhoeve

Verwervingsgegevens:

verwervingsmethode: geplaatst aan Dunne Bierkade 23

verwervingsdatum: opnieuw geplaatst 2017, onthulling directeur Buitenmuseum Wimmie Hofstra

persoon/organisatie van wie het object verworven is: Fundatie Voorhoeve

standplaats: Den Haag